SZTUKA W ATENACH: BROŃ LGBT PRZECIWKO HOMOFOBII
Published on
W Mataxourgio - nieco zaniedbanej dzielnicy Aten, znad wysokiego przejścia na brukowaną ulicę wylewa się ostry blask fluorescencyjnego światła, które miesza się z dymem papierosowym ponad głowami stłoczonej grupy ludzi. To tu, nieco w ukryciu, mieści się ”Breeder” - jedna z najbardziej poważanych galerii w Atenach.
Dzisiejszego wieczoru, 30 marca, gości ona około 100 artystów, miłośników sztuki i gejowskich aktywistów, którzy zgromadzili sie na piątej dorocznej aukcji ”Artists for Athens Pride”. Relacja Austina Fasta.
Po rozpoczęciu aukcji od kwoty minimalnej 200 euro za pracę, dyrektorka galerii ”Breeder” Nadia Gerazouni i jej współwłaściciel Stathis Panagoulis, wspólnie zachęcali entuzjastyczny tłum do składania coraz to wyższych ofert, przypominając jednocześnie, że niemal wszystkie środki pozyskane podczas aukcji będą przekazane na organizację «Artists for Athens Pride»”. Stuk stuk! Stathis uderza jaskraworóżową piłeczką o białe podium, sygnalizując tym samym, że licytant z numerem 19 zabierze do domu ostatnią z 28 wystawionych prac. Na piętrze galerii goście ustawiają się w kolejce po ostatni kieliszek wina, zaś po drugiej stronie ulicy stoi zadymiony grill, na którym kilku artystów opieka tradycyjne greckie kofty. Po chwili, przy wtórze warkotu silników, uczestnicy wydarzenia powoli znikają w ulicznych korkach sobotniej ateńskiej nocy.
Sztuczna tolerancja
Historycy są zgodni co do tego, że w starożytnej Grecji powszechnie akceptowano i szanowano homoseksualizm. Niestety, współcześni Grecy nie są nawet w połowie tak wspaniałomyślni jak ich przodkowie. ”W naszym kraju istnieją pewne pozory tolerancji, jednak mówienie: «wy, geje nie macie żadnych problemów, macie swoje bary i możecie robić z siebie pośmiewisko w telewizji», tylko pogarsza sytuację, wzmacniając stereotyp zniewieściałego projektanta mody” - mówi Andrea Gilbert, która od 20 lat mieszka w Atenach. Andrea jest krytykiem sztuki, organizatorką aukcji i kuratorką dziewiątej edycji ”Athens Pride”. ”W kwestii poważnego traktowania, przed nami wciąż długa walka o uznanie i równe prawa” - podkreśla.
Według danych z maja 2012 roku zanotowanych przez międzynarodowe stowarzyszenie gejów i lesbijek ”Europe Rainbow”, w Unii Europejskiej Grecja znajduje się na szarym końcu listy krajów, które szanują prawa osób o odmiennej orientacji seksualnej. Niższą pozycję w rankingu mają tylko Litwa, Cypr i Malta. Grecja to również jedyny kraj, w którym istnieje granica wieku oficjalnie uprawniająca homoseksualistów do odbywania stosunków seksualnych (17 lat). To o dwa lata więcej niż w przypadku osób heteroseksualnych.
”Policja w Grecji nie jest najlepiej poinformowana w zakresie homofobii”
Penelope Kaouni, menadżerka ateńskiej organizacji LGBT ”Colour Youth”, mówi, że większość greckich gejów i lesbijek z niepewnością wypowiada się na temat swojej seksualności. ”Ogólna atmosfera jest taka, że możesz być gejem dopóki tego nie okazujesz. Jeśli twoje zachowanie nie jest «prowokujące» , czyli na przykład nie przytulasz i nie całujesz swojego partnera w miejscu publicznym, wszystko jest w porządku”. W sierpniu i wrześniu 2012 roku, trzy przypadki przestępstw motywowanych nienawiścią do gejów bezpośrednio dotknęły aktywistów ”kolorowej młodzieży” - zostali oni dotkliwie pobici z powodu swoich preferencji seksualnych. Według Penelope wszystkiemu winien jest nagły rozkwit skrajnego konserwatyzmu, wywołany przez odradzającą się grecką partię nacjonalistyczną ”Złoty Świt”. ”Wszystkie przypadki napaści trudno zliczyć, bo w wielu sytuacjach nikt ich nie zgłasza” - tłumaczy Penelope. ”Zgłoszenie tego typu przestępstwa wiąże się z publicznym wyjawieniem swojej orientacji, co dla wielu osób wciąż jest problemem. Poza tym, bądźmy szczerzy, policja w Grecji nie jest najlepiej poinformowana w zakresie homofobii” – mówi działaczka.
Ateny należą do nich!
Aukcję w przestronnej galerii ”Breeder” reklamuje ogromny plakat, na którym dwie kochanki ogłaszają: ”Atena jest nasza”. Andrea, organizatorka ”Athens Pride”, przyznaje, że ma nadzieję na to, że plakat wywoła poruszenie i stanie w opozycji do homofobicznych zapędów partii ”Złoty Świt”. ”Tym sloganem chcemy odzyskać nasze miasto i walczyć z nasilającą się przemocą. Nieważne czy na ulicy, czy w Internecie, wszędzie mieliśmy do czynienia z przypadkami zastraszania i terroru ze strony nacjonalistycznej prawicy. Choć większość incydentów ma miejsce w sieci, to wystarcza, żeby wywołać w ludziach poczucie zagrożenia. Wciąż jesteśmy społeczeństwem zaściankowym i pełnym uprzedzeń”. Od kiedy galeria ”Breeder” po raz pierwszy zaproponowała Andrei współpracę w 2009 roku, licytacje sztuki pokryły około 80% kosztów wszystkich wydarzeń związanych z ”Athens Pride”. Przedsięwzięcie zyskało powszechny rozgłos kiedy znana grecka aktorka Themis Bazaka z grupą drag queens wmieszała się w tłum zgromadzony przed galerią. Entuzjastyczne oferty, które składał ten tłum podczas aukcji, pokryły 99% kosztów ”Athens Pride” w 2011 roku.
W tym roku na aukcji wystawiane były prace Angela Plessasa. Artysta uznał, że to najlepsze, co może zrobić, aby wspomóc walkę o prawa homoseksualistów w Grecji. Nawet przed obecnym kryzysem gospodarczym, w greckim społeczeństwie, silnie związanym z rodzinnymi wartościami, wielu młodych ludzi mieszkało z rodzicami jeszcze długo po ukończeniu 30 roku życia. Angelo mówi, że prowadzenie podwójnego życia i ukrywanie swojej orientacji może wywołać poważne problemy psychiczne u młodych gejów i lesbijek. ”Co roku organizujemy «Athens Pride» by poszerzać świadomość społeczeństwa i pracować na to, żebyśmy wszyscy mogli być dumni z tego, kim jesteśmy” – podkreśla Angelo.
Angelo, który rozmawia z nami siedząc na srebrnej kanapie w eklektycznie udekorowanym mieszkaniu z widokiem na Morze Egejskie, mówi, że podczas 14 lat w Atenach ani on, ani jego partner nigdy nie doświadczyli homofobii na własnej skórze. ”Greckie społeczeństwo jest znacznie bardziej przyjazne gejom niż mogłoby się wydawać gdybyśmy sugerowali się chociażby wypowiedziami polityków. Za wszechobecną retoryką i obietnicami rzadko kiedy idą jakiekolwiek czyny”. Antonis Pittas, który przez 13 lat mieszkał w Amsterdamie, mówi, że nigdy nie przeznaczyłby swoich prac na aukcję, aby wspomóc ”Gay Pride” w Holandii. ”W Amsterdamie, fundusze na «Gay Pride» przekazują takie firmy jak Heineken. Jest to czysty marketing. Tam nikt nie myśli o paradach gejowskich jak o potencjalnej rewolucji - są to po prostu wielkie imprezy. Na Bałkanach takie wydarzenia mają dodatkowe znaczenie, gdyż ich uczestnicy naprawdę walczą o swoje prawa” – tłumaczy.
W tydzień po aukcji, w cieniu palm miejskich parków, około trzydziestu młodych Ateńczyków rozdaje ciastka i napoje na spotkaniu ”kolorowej młodzieży”. Na potrzeby kampanii dla poszerzania świadomości, transparenty z anty-gejowskimi wyzwiskami leżą opuszczone na trawnikach, a długowłosy Kimon namawia przechodniów do wzięcia udziału w grach i zabawach. Oczywistym wydaje się fakt, że wszyscy są tu do siebie mocno przywiązani – jednym z najważniejszych celów organizacji ”Colour Youth” jest zapewnienie bezpieczeństwa i wspieranie homoseksualnej młodzieży w trudnych momentach tak zwanych ”coming outów”. Organizacja zajmuje się także planowaniem różnorodnych wydarzeń podczas ”Athens Pride” (na przykład olimpiad LGBT), oraz aranżacją wydarzeń tanecznych, które przez cały dzień angażują uczestników. ”W społeczeństwie, w którym grupa LGBT jest zupełnie anonimowa, świetnie jest mieć choć jeden dzień, kiedy możemy wyjść z ukrycia. Dzięki temu reszta społeczeństwa może w końcu zdać sobie sprawę z tego, ze naprawdę nie różnimy się aż tak bardzo” - mówi Penelope. ”Mój pierwszy kontakt z «Pride» był niezwykle porywający. Czułam się częścią czegoś pięknego i dzieliłam to z wieloma innymi osobami” - wspomina.
Ten artykuł jest jednym z reportaży, bądących częścią projektu ''EUtopia on the Ground”, który ma za zadanie rozpatrywać przyszłości Europy. Projekt cafebabel.com otrzymał finansowe wsparcie Komisji Europejskiej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji, Fundacji Hippocrène oraz Fundacji Charlesa Léopolda Mayera.
Zdjęcia: główne © Athens Pride - Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας official facebook page; w tekście © Austin Fast for 'EUtopia on the ground by cafebabel.com', Ateny, kwiecień 2013/ video (cc) athenspridefest/ youtube
Translated from Art in Athens: LGBT weapon against homophobia