''Nadzy Mężczyźni'': zamieszanie wokół facetów w Wiedniu
Published on
Translation by:
Sekcja Języka Niemieckiego Stu SSUJ
Od 19 października w wiedeńskim Muzeum Leopoldów, można oglądać ''Nagich Mężczyzn”. Już przed otwarciem wystawy, niejeden Wiedeńczyk poczuł się zgorszony wizerunkiem obnażonej męskości, widniejącej na plakatach reklamowych. Wizyta w muzeum i wywiad z jego dyrektorem, Tobiasem G. Natterem, na temat nagości, sztuki i wizerunku mężczyzny.
Wiedeń. Dwa plakaty, dwie wystawy, fala oburzenia. Na jednym z afiszów widnieje piękna, młoda kobieta, całkowicie naga – nie licząc naszyjnika. Inny z kolei, przedstawia trzech młodych mężczyzn, którzy, mają na sobie jedynie getry i buty piłkarskie. Ten ostatni jest dziełem Pierra i Gillesa, pary francuskich artystów, gejów. ''Vive la France’’, bo tak nazywa się ten obraz, wzbudził lawinę krytyki i potępienia.
© Galerie Jérôme de Noirmont, Paris
Podczas gdy zdjęcia kobiecych piersi wywołują już tylko zmęczone spojrzenia, społeczeństwo Zachodu nadal ma duże opory wobec wizerunków nagich mężczyzn. Już samo przeczytanie słów: ''na plakatach można było zobaczyć penisy’’, wprawia w zakłopotanie. Męska nagość wprowadziła zamęt w powszechnie rozumianej sferze przyzwoitości.
©Musée Fabre de Montpellier Agglomération
Celowe łamanie tabu? Być może tak, ale udane. ''Ta nierówność i różnice kulturowe, bardzo nas zainteresowały – mówi dyrektor muzeum, Tobias Natter – To nie przypadek, że były już niezliczone wystawy prezentujące kobiecą nagość, lecz nie odbyła się żadna, dotycząca mężczyzn. Mam wrażenie, że nagość postrzegana jest jako utrata kontroli, jako coś, co nie pasuje do mężczyzny”.
© Galerie Steinek, Wien
Jednakże w wystawie nie chodzi o nagość samą w sobie. Pytanie brzmi: co ona oznacza, i jak zmieniały się kanony idealnego ciała i piękna, na przestrzeni wieków? ''Wyraźnie uwidaczniają się różne podejścia artystyczne, konkurujące ze sobą koncepcje męskości, zrywanie z konwencjami. Męską nagość można interpretować na wiele sposobów. Dla mnie, jako dyrektora, ważne było uświadomienie odbiorcom, że nagi mężczyzna ma w naszej sztuce długą tradycję. Dlatego też posłużyłem się pięcioma przykładami rzeźb, pochodzących z pięciu różnych tysiącleci – od Egiptu, aż do dzisaj’’, mówi Natter.
©Urs Lüthi
Rzeźby w pierwszej sali faktycznie robią wrażenie, zachęcają do zobaczenia całej wystawy. Instynktownie zaczynam szukać zmian i ciągłości w obrazach. W ten sposób, malowidła z XIX w. stają się niezwykle interesujące i różnorodne. Nawet dla muzealnego laika... Szczególne wrażenie robią jednak niespotykane wersje znanych motywów, oraz zdjęcia antycznych posągów w bieliźnie.
© Galleri Nocolai Wallner/VBK Wien 2012
Tobias Natter: ''Podczas gdy jeszcze około 1800 r., w centrum zainteresowania znajduje się nagi bohater, to sto lat później innowacyjni artyści, tacy jak Egon Schiele, przenoszą uwagę odbiorcy na siebie samych. Radykalizują autoportret artysty i otwierają drzwi modernizmowi, w którym nagie artystyczne ''ja'', staje się głównym tematem. Po 1945 r. następuje wręcz eksplozja możliwości interpretacyjnych”.
©Leopold Museum, Wien
Tak więc w modernizmie, załamaniu ulega wizerunek mężczyzny jako płci brzydkiej. Co oznacza dzisiaj męskość? Patrzymy krzywo na chłopaka tańczącego w balecie, albo na młodego mężczyznę, który nie chce robić kariery. W związku, faceci powinni być czuli i wrażliwi. Dla rodziny powinni zawsze znaleźć czas. Jednocześnie mają odnosić sukcesy, zarabiać pieniądze, a w odpowiednim momencie być silni i pociągający. Ale co to znaczy być silnym? Mężczyźni wprawdzie zarabiają więcej, jednak trudniej im zachować balans pomiędzy pracą a życiem. Prowadzą bardziej niezdrowy tryb życia i żyją wyraźnie krócej. To, czego wymaga od nich społeczeństwo i partnerzy, stoi często w sprzeczności ze sobą, a przecież większość z nich, chce sprostać tym wymaganiom.
©Leopold Museum, Wien
''Męskość nie jest dla mnie wielkością stałą’’, mówi Natter. ''Oznacza ona pewne ciągle zmieniające się pojęcie kulturowe, które ma wiele wspólnego z cechami przypisywanymi mężczyźnie. Te atrybuty mają charakter przeciwstawny do tych, które zazwyczaj przypisywano kobietom. Ta prosta dwubiegunowość zanika dzisiaj, a co za tym idzie, maleją zależności międzypłciowe: społeczne, kulturalne i polityczne. Mężczyźni są na tapecie właśnie teraz, i to interesuje nas w tej wystawie’’.
© Fundation Beyeler, Riehen/Basel; Fot: Christian Bauer
Kiedy więc mężczyzna jest mężczyzną? Miejmy nadzieję, że odpowiedź na to pytanie jest bardziej złożona i barwna niż posąg, przedstawiający mężczyznę postmodernizmu - ubrany w T-Shirt z napisem ''Sale''.
©The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts Inc./VG Bild-Kunst, Bonn 2012
Translated from 'Nackte Männer': Trubel um Mannsbilder in Wien