Inwestor Europa
Published on
Translation by:
sawek szymaski
Otwartość, przejrzystość, efektywność: jakich budowli potrzebuje demokracja? Jak architekci próbują nadać oblicze europejskim zasadom?
Parlament Europejski: Grecja nad Renem.
Europaparlament in Straßburg (Foto: ©inyucho/flickr)
Polityczne 
centrum Unii Europejskiej stanowi architektoniczną innowację: od 1999 roku Parlament Europejski zbiera się w budynku Louise-Weiss na północnowschodnich obrzeżach Strasburga. Budynek parlamentu zawdzięcza swoje imię pewnej francuskiej polityk, feministce i aktywistce europejskiej lat 20. Jego kształt jest wynikiem udanej próby stworzenia domu dla europejskiej demokracji. Francuskie biuro Architecture Studio, które w roku 1991 wygrało międzynarodowy konkurs, na łącznie 220 000 metrów kwadratowych połączyło wiodące pryncypia stylu architektury europejskiej. W budynku dominują okrąg i elipsa - zamknięta forma klasyki i otwarta linia baroku. Zewnętrznie dzieli się na mieszczącą pomieszczenia konferencyjne część w kształcie łuku, gdzie ulokowano również salę plenarną oraz wieżę na biura deputowanych.
Znajdująca się przy wschodniej fasadzie wieża, sprawiająca wrażenie niegotowej, stwarza okazję do spekulacji: czy cytuje ona rzymskie Koloseum? Czy też raczej pewnego wieżę Babel, dającą się rozszerzyć w kierunku wschodnim? Wedle wyobrażenia Architecture Studio, w publicznie dostępnej wieży odwiedzający napotykają przede wszystkim filar zachodniej demokracji: grecką agorę, miejsce debat w antycznych Atenach. Jako korelat sali plenarnej, okrągły, otwarty plac zajmuje wnętrze wieży biurowej. Sala plenarna ze swoją kopułą sprawia natomiast wrażenie zamkniętej i nie przekazuje niczego z przejrzystości szklanej kopuły berlińskiego Reichstagu.
Pałac Europejski: zamek rycerski z urokiem lat 70.
Sitz des Europarates in Straßburg (Foto: ©Kpalion/Mai2004)
To, że celem budynku Louise-Weiss faktycznie jest "luksusowa siedziba" dla przedstawicieli ludu Europy, potwierdza jedno spojrzenie na Pałac Europejski znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie. Kwadratowa budowla ze swoją regularną strukturą fasady powstała w roku 1977 według planów francuskiego architekta Henry Bernarda. Europa przejawia się w tym zamyśle, przynajmniej na zewnątrz, jako mniej przyjazna dla dyskusji niż w nowym budynku parlamentu: fasada mierzącej 38 metrów budowli powinna, według wyobrażeń Bernarda, ucieleśniać siłę i jedność Unii. Natomiast we wnętrzu wolał on konstrukcję pełną zakrętów - dla wolnego przepływu idei. Jeszcze dzisiaj Pałac Europejski gości Radę Europy. Do roku 1999, z braku budowlanej alternatywy, obradowali tu również parlamentarzyści.
Odważnie: Europejski Trybunał Praw Człowieka
Architektur-Modell des Europäischen Gerichtshofes für Menschenrechte in Straßburg/ Richard Rogers & architects/ Ausstellung Paris 2008 (Foto: ©dalbera/flickr)
Bogini Iustitia 
dzierży w swojej dłoni wagę. Alegoria sprawiedliwości mogła zainspirować gwiazdę architektury Richarda Rogersa w jego projekcie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Przynajmniej z lotu ptaka sale posiedzeń budynku Trybunału, uformowane na planie okręgów, przypominają dwie ogromne szale wagi.Ukończona w roku 1995 budowa, wraz z budynkiem Louise-Weiss oraz Pałacem Europejskim, tworzy "magiczny trójkąt" w strasburskiej dzielnicy europejskiej. Trybunał ze stali i szkła, z fasadą odbijającą się w przylegającej rzece, wedle woli architekta nie powinien być żadnym "pomnikiem", lecz "symbolicznym punktem orientacyjnym", który może stanowić "wiarygodny obraz" Europy. Rogers, brytyjski architekt włoskiego pochodzenia i zdobywca nagrody Pritzkera w 2007 roku, wpisuje w swój budynek istotne zasady sprawiedliwości: przejrzystość i transparentność. Symetria budowli ma jednak również pewną całkiem prozaiczną przyczynę w pierwotnej strukturze administracji Trybunału. Do roku 1998 obradował tu zarówno Trybunał, jak i Komisja Europejska - każde w swojej "szali" tej wielkiej wagi.
Gigant finansów: Europejski Bank Centralny we Frankfurcie nad Menem
Momentaner Sitz der EZB in Frankfurt am Main (Foto: ©Mike from Zurich/flickr)
W lutym 
2008 roku miasto Frankfurt nad Menem wydało pozwolenie na budowę, w kwietniu powinny rozpocząć się prace budowlane: na wschodnich obrzeżach metropolii nad Menem, na terenach byłej Wielkiej Hali Targowej, powstaje nowa siedziba EBC. Austriackie biuro architektoniczne Coop Himmelb(l)au planuje wieżę biurową sięgającą 185 metrów, która będzie się składać z dwóch splecionych ze sobą pojedynczych wież i jednego szklanego atrium. Według wiedeńskich architektów, symbol "przejrzystości, skuteczności i stabilności" - właściwości budowli, które mają obowiązywać również obrońców europejskiej waluty. Przewiduje się, że EBC do roku 2012 pozostanie we frankfurckim śródmieściu w Eurotower, który w latach 90. został przebudowany dla Banku Centralnego. Planowany Skytower jest projektem wyjątkowym już od początku budowy: Wielka Hala Targowa z roku 1928 jest zabytkiem chronionym prawem, w związku z czym spadkobiercy architekta Martina Elsaesser gwałtownie protestowali przeciw budowie. Pierwotny projekt biura Coop Himmelb(l)au został już odrzucony w wyniku protestów. Bezpośrednio obok Wielkiej Hali Targowej miało powstać centrum konferencyjne w formie drapacza chmur.
Skytower, nowa siedziba EBC (©dontworry)
Teraz sama Wielka Hala miałaby zostać przekształcona w centrum konferencyjne. Wyburzenie bocznych części Hali i budowa szklanego rygla ponad pomnikiem architektury przemysłowej nadal są jednak gorącym tematem - i zapewniają materiał do dyskusji we Frankfurcie.
Translated from Bauherr Europa