Participate Translate Blank profile picture
Image for Ziemniak - egzotyczne warzywo powszednie

Ziemniak - egzotyczne warzywo powszednie

Published on

Lifestyle

Ze względu na swoją niską cenę i ogólną dostępność ziemniak jest chyba najpopularniejszym warzywem w Europie. Rozgrzewa i odżywia zwłaszcza zimą, kiedy warzywa są droższe i trudniejsze do kupienia. Biorąc pod uwagę jego wszechobecność w wielu tradycyjnych kuchniach europejskich, trudno uwierzyć, że przybył do nas z Ameryki Południowej i to dopiero w XVI w.

, a w niektórych częściach Starego Kontynentu jeszcze przez kolejne 200 lat wzbudzał nieufność.

Ceci n'est pas une patate moisie !Ziemniaki przybyły do Europy na hiszpańskich statkach. Najpierw karmiono nimi zwierzęta, potem weszły do polowego menu hiszpańskich i angielskich armii. Uprawiane początkowo w małych ilościach, zyskały na popularności po odkryciu nowego sposobu na ich przechowywanie – w kopcach. Dzięki swojej wydajności uprawy ziemniaka stały się obowiązkowe w Rosji i w Prusach. Klęski głodu w latach 70. XVIII w. przyczyniły się do powszechnej akceptacji kartofli w europejskim menu.

Do rozpowszechnienia ziemniaka w najbardziej mu niechętnej Francji przyczynił się farmaceuta Antoine-August Parmentier. Prowadzone przez niego szczegółowe badania udowodniły unikalne walory odżywcze kartofli. Nazwisko Francuza posłużyło do utworzenia nazwy jednej z ziemniaczanych potraw, hachis parmentier, zapiekanki z mielonego mięsa przykrytego kołderką z rozgniecionych ziemniaków. W brytyjskiej wersji tego dania, cottage pie, w dolnej warstwie oprócz mięsa występują także warzywa – marchewka, cebula i zielony groszek oraz sos pomidorowy.

patate all'italianaW krajach Beneluksu purée ziemniaczane ugniecione z innym warzywem (na przykład jarmużem, kiszoną, kapustą, cykorią) tworzy stamppot. Wersja z ziemniaków, cebuli i marchewki znana jest w Holandii pod nazwą hutspot. Do całości można wrzucić także pokrojony w kostkę przysmażony boczek. Danie podaje się tradycyjnie z gorącą kiełbasą. Włosi z przeciśniętych przez prasę gotowanych ziemniaków z dodatkiem mąki i soli przyrządzają gnocchi, kluski podawane z sosem pomidorowym lub pesto albo roztopionym masłem i serem.

W Polsce popularne są placki ziemniaczane przyżądzane ze startych surowych ziemniaków, do których dodaje się mąkę, jajko i ewentualnie pokrojoną w kostkę cebulę. Następnie smaży się tak powstałą masę na gorącym tłuszczu.

Potrawy z ziemniaków można wymieniać bez końca, bo podobnie jak popularna zabawka do przebierania, Mr. Potato Head, ma on wiele twarzy. Nie bez powodu doczekał się kilku pomników: w polskim Biesiekierzu, w słoweńskim Šenčur, w ścianie austriackiego kościoła w Prinzendorf, a także w poświęconemu ziemniakowi parku w chorwackiej Ananova.

Recette polonaise typiquePrzepis

Placki ziemniaczane (dla 4 osób)

8 dużych ziemniaków

1-2 jajka

3-4 łyżki mąki

pieprz i sól

ewentualnie 1 cebula

olej

Ziemniaki umyć, obrać i zetrzeć na tarce. Wymieszać z mąką, jajem i przyprawami (można dodać pokrojoną w drobną kostkę cebulę). Na patelni rozgrzać olej. Placki smażyć z obu stron na złotobrązowo. Na papierowym ręczniku odsączyć nadmiar tłuszczu. Podawać gorące.

Istnieje również regionalna wersja z południowej Polski, w której placki nie są smażone, ale pieczone na gorącej blasze.

Danie można podawać z sosami (np. grzybowym), kwaśną śmietaną, a także… cukrem, przecierem jabłkowym lub konfiturą. Jedni na myśl o takim połączeniu (zwłaszcza w wersji placków z cebulą) krzywią się z niesmakiem, innym cieknie ślinka... dyskusja między plackowymi purystami i wielbicielami oryginalnych połączeń pozostaje otwarta.

zdj.: filetowy ziemniak ©Vincent Ma/flickr; gnocchi ©juanelos/flickr; placki ziemniaczane ©IsiaT/wikimedia