Z miłości do polityki: włoska komunistka w Bundestagu

Published on September 29, 2014

Story by

Translation by:

Polityka EU-topia Time to Vote Eu-Topia w Berlinie

Urodzona w Toskanii Paola Giaculli już jako piętnastolatka aktywnie udzielała się w szeregach partii komunistycznej. Teraz zamiłowanie do polityki posłało ją do aż do Bundestagu, gdzie z ramienia skrajnie lewicowej Die Linke podejmuje potyczki z historią, kapitalizmem i Angelą Merkel. Wcześniej swoich sił próbowała też w Parlamencie Europejskim. Udało mi się na chwilę schwytać ją w Berlinie.

Z Paolą Giaculli spotykam się w Die Eins Café, tuż za rogiem Bundestagu. W kawiarnianych niszach poumieszczane są nietypowe rzeźby; to dość frywolny akcent kontrastujący z czarnymi błyszczącymi stołami o ostrych krawędziach, które przywodzą na myśl czasy Zakonu Krzyżackiego. Mimo, że spotykamy się po raz pierwszy, rozpoznajemy się od razu – zakładam, że to przez wymianę maili wytworzyliśmy sobie nawzajem swe wierne portrety mentalne. Jeśli nie – musi to być wynik prostej dedukcji – być może chodzi po prostu o to, że jestem jedyną osobą w kawiarni.

Paola Giaculli jest włoską komunistką w Bundestagu. Jednak tym, co interesuje mnie najbardziej, jest jej życie poza murami parlamentu. Pytanie o to zadaję ze szczerością, ale nadzieje na odpowiedź wydają się marne: między nami zapada cisza. I nagle Giaculli wybucha śmiechem, odpowiadając wreszcie: „To trudne pytanie, bo moją pasją jest właśnie polityka”. A to heca! Moja rozmówczyni śmieje się, ale nie żartuje, a w jej śmiechu szybko wyczuć można narastający zapał. “Przyszłam na świat z tym szczególnym rodzajem pasji” – mówi. To życiowa pasja i wściekłość wobec wszelkich form niesprawiedliwości”.

Więźniowie historii

Pomimo tego, że Mur Berliński upadł 25 lat temu, nie wszystkie blizny na twarzy Berlina zdążyły się zagoić Die Linke powstało z prochów Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (SED), która rządziła krajem w latach 1949-89. Dziś jest trzecią co do wielkości partią w Niemczech – w wyborach parlamentarnych w 2013 roku zdobyła 8,6-procentowe poparcie. Stolica Niemiec usiana jest śladami podzielonej przeszłości – z okna widzę odbudowany most Marschallbrücke, w czasie wojny wysadzony przez nazistów w celu powstrzymania ofensywy Armii Czerwonej. Pozostałość rozgoryczenia historią nadal cechuje obrady niemieckiego parlamentu. „Czasami odnoszę wrażenie, że Bundestag przenika atmosfera lat 50. i zimnej wojny” – mówi gorzko Giaculli. Według niej wina za taki stan rzeczy leży po stronie CDU, partii Angeli Merkel. Na potwierdzenie swoich słów włoska polityk przypomina z oburzeniem oskarżenie kanclerz o bycie stalinowską kryminalistką. “Póki tacy ludzie żyją, trzeba się z tym męczyć” – skomentowała mrocznie.

Mimo, że stary wierny elektorat Die Linke charakteryzuje się wschodnioniemieckimi sentymentami, partii nie cechuje anachronizm. Giaculli definiuje Die Linke modnymi ogólnikami – otwartość, świeża krew, kultura, festiwale – jest to retoryka, która idealnie współgra z moimi przygodnymi zetknięciami z członkami partii w Berlinie. Natknąłem się tu na grupę przedstawicieli partii oklaskujących historyczny moment wciągania na maszt tęczowej flagi. Kilka dni później spostrzegłem flagę Die Linke powiewającą nad morzem wirujących torsów i trzęsących się pośladków podczas Miejskiego Festiwalu Gejów i Lesbijek. Członkowie Die Linke wtapiali się w tłum uprawiając politykę przy dudniącym techno.

Die Linke bardzo angażuje się w walkę o prawa gejów w Niemczech Imigranci stanowią podstawowy element diety dzisiejszego europejskiego polityka, bez względu na to, czy stoi po lewej czy prawej stronie sceny politycznej. Paola Giaculli nie stanowi tutaj wyjątku. W Europie od miesięcy, a nawet lat, nasze zmęczone uszy bombardowane są antyemigracyjnymi głosami – retoryka Merkel czy Camerona dotycząca tzw. benefit tourism (turystki jedynie dla świadczeń socjalnych) czy islamofobia prezentowana przez Marine Le Pen i rytmiczne naparcie UKiP-u na imigrantów ze wschodu Europy. Nawet partie rzekomo sprzyjające ruchom imigracyjnym debatują nad tą kwestią w sposób, który negatywnie nastraja do niej opinię publiczną, ograniczając debatę do słownych potyczek na temat podatków i zasiłków. Pod tym względem utopijne idee Paoli Giaculli dodają tego rodzaju dyskusjom swoistej witalności.

Paola Giaculli uważa, że kapitalizm zrujnował nawet grę w piłkę nożną „Nie wierzę w świat podzielony granicami” – przyznaje Giaculli ze szczerością, która porywa mnie w większym stopniu niż najbardziej wciągające statystyki. Giaculli nie traci energii na drobne skargi pod adresem imigracji – ją interesują przede wszystkim korzenie tego zjawiska. Imigranci napływają do Europy „uciekając przed wojną, głodem i toturom”. Włoska polityk jest zdania, że wszyscy Europejczycy powinni legitymować się jednym paszportem. Takie poczucie uniwersalizmu i transnacjonalizmu jest odpowiedzią na jedno z moich naglących, jednak nieco mniej wnikliwych pytań: co w Bundestagu robi osoba, która w przeszłości głosiła poglądy komunistyczne? „Wierzę w projekt europejskiej wspólnoty” – wyjaśnia – „dlatego wielkie znaczenie ma miejsce, w którym pracuję”.

Robin Hood z włoskim akcentem

A co z legendarną walką przeciwko kapitalizmowi, która rozpoczęła się wraz z Wielkim Kryzysem i stała się znakiem rozpoznawczym XX wieku? Fanatyczny socjalizm wyznawany przez Gioculli skupia się na porozumieniu w ramach Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji (TTIP) (jeśli jeszcze o nim nie słyszeliście, usłyszycie niedługo). „Zakończenie działalności TTIP stanowi obecnie największe wyzwanie dla kapitalizmu” – gorliwie zapewnia Gioculli. Twierdzi, że pakt ten jest bezpośrednim zamachem na demokrację, zagrożeniem dla praw wywalczonych dzielnie przez robotników na przestrzeni wielu dekad. To w kapitalizmie właśnie Gioculli lokalizuje korzenie znacznej części drażniących ją niesprawiedliwości. Jako oddana pacyfistka włoska polityk pomstuje na kapitalistycznym handlem bronią. „Jak można wytwarzać narzędzia zbrodni? To nielogiczne i przerażające!” – moja rozmówczyni jadowicie wypowiada się na temat systemu, który płaci ludziom nędzne grosze za produkcję cennych rzeczy, na które ich samych nigdy nie będzie stać. Jednocześnie powiela działania w stylu Francois’a Hollande’a wymierzone przeciwko światowym grubym rybom. „Na świecie jest zbyt wiele osób ze zbyt wieloma miliardami. Chcę je im odebrać” – oświadcza Gioculli.

Giaculli stanowi niemałe zagrożenie dla kultury konsumpcji Aby zmiany porządku rzeczy były możliwe Gioculli optuje za zrewolucjonizowaniem sposobu, w jaki doświadczamy świat. Atakuje zwodniczy fetyszyzm dostępnych towarów i kapitału kreujący sztuczne potrzeby. Uważa, że wartości kapitalistycznego świata tworzą urojone ideały, które zamieniają ludzi w instrumenty i zaślepiają nas na to, co jest naprawdę ważne. Taki pogląd to swoisty ukłon w stronę marksistowskiej teorii alienacji. „Aby prowadzić szczęśliwe życie wcale nie potrzeba tak wiele” – kontynuuje, nieświadomie przywodząc na myśl słowa głoszone przez Jezusa Chrystusa. Jeśli więc uznać Jezusa za pierwszego socjalistę, merkelowscy prawicowi „chrześcijańscy” demokraci znajdują się po niewłaściwej stronie sceny.

W pewnym momencie, pod koniec naszego spotkania, tuż za głową Giaculli rozwija się ogromny biały ekran. Rzutnik nagle ożywa i oślepia ją słupem białego światła. Odwraca się się i mówi: „Meksyk – Kamerun”, po czym zaczyna opowieść o Mistrzostwach Świata w piłce nożnej. Okazuje się, że w latach 1990-92 włoska polityk pracowała w biurze prasowym Mistrzostwach Świata we Włoszech. Mimo, że „było całkiem zabawnie”, ten „piłkarski” epizod uwidocznił ukryty mechanizm kapitalistycznej rzezi. Nazwiska Blattera i Hevelange'a wypowiada ze wstrętem – „to najprawdziwsza mafia (…) jestem zniesmaczona, gdy tylko o nich myślę. Wszystko niszczą. Kapitalizm jest wszystkiemu winien, unicestwił naszą radość”.