Wnioski o azyl w UE: katastrofa

Published on March 19, 2009

Polityka

Pod koniec 2007 roku w Unii było 1,4 miliona uchodźców pochodzących z krajów, w których toczy się wojna lub łamane są prawa człowieka. Ta liczba ciągle wzrasta, sprawiając, iż przyjmowanie i rozpatrywanie wniosków staje się kłopotliwe. Wychodząc naprzeciw problemowi, KE postanowiła powołać Europejski Urząd Wsparcia w zakresie Polityki Azylowej będący odpowiedzią na propozycje Rady i uwagi Parlamentu, który 5 lutego br. 487 głosami zatwierdził raport komisji LIBE przedstawiony przez Martine Roure. W raporcie zawarta jest skierowana do KE prośba o opracowanie narzędzi służących ułatwieniu pracy państw członkowskich zagrożonych dużym napływem uchodźców. W ten sposób zostałyby skorygowane niedopatrzenia w rozporządzeniu Dublin II, który zatwierdza zasady określające, jakie państwo jest właściwe do prowadzenia postępowania azylowego.

Godne warunki dla ubiegających się o azyl

Roure donosi w raporcie, że obowiązujące normy, a zwłaszcza te, które tyczą się fundamentalnych praw Unii i praw człowieka, często są niewłaściwie stosowane. Mają być zatem poprawione warunki przyjęcia uciekinierów, a przede wszystkim zapewniona opieka prawna, co wiąże się z obecnością biegłych oraz tłumaczy.

Harmonizacja norm

Biuro Wysokiego Komisarza NZ do Spraw Uchodźców (UNHCR) podkreśla, że harmonizacja zapoczątkowana przez regulację Dublin II wytworzyła szereg ograniczeń w procesie przyjmowania ubiegających się o azyl. W zielonych księgach zaznaczono, iż różne są sposoby postępowania państw, począwszy od pisemnych zawiadomień o rozpatrywaniu wniosków, po traktowanie niepełnoletnich bez opiekunów oraz łączenie rodzin. Klauzula suwerenności, która pozwala odpowiednim państwom członkowskim rozważyć wnioski o azyl „ze względów politycznych, humanitarnych lub praktycznych”, nigdy nie była stosowana w Belgii, Grecji, Polsce, Portugalii, Słowenii, na Cyprze, ani na Litwie. Stosowanie klauzuli humanitarnej jest restrykcyjne i różni się w poszczególnych państwach. UNHCR radzi poszerzyć zasięg stosowania obu klauzul, przede wszystkim po to, by uniknąć separacji rodzin.

Centra uwięzień uchodźców

Podczas dyskusji w Parlamencie jednym z najżywiej omawianych tematów była Lampedusa jako centrum przetrzymywania ubiegających się o azyl. Maria De Donato, doradca ds. prawnych Włoskiej Rady ds. Uchodźców (CIR), oświadcza, iż sytuacja zrobiła się poważna po tym, jak postanowienie rządu z 2008 roku wpłynęło na blokowanie przeniesień do innych centrów. W tej chwili w znajduje się tam 1800 osób, czyli o 1000 więcej niż jest to dopuszczalne. Problemem Lampedusy jest brak organizacji i adwokatów, którzy legalnie powinni towarzyszyć uchodźcom. „Komisja rozpatrująca wnioski została przeniesiona do Lampedusy, lecz brakowało czasu na analizę dokumentów i ograniczenie liczby przybyszów”, stwierdza De Donato. „Kiedy składa się wniosek o azyl, rejestracja trwa wiele tygodni, co jest ryzykowne dla petentów”, wyjaśnia. „Procedura powinna rozpocząć się w ciągu 35 dni, a tymczasem mija 8 lub 9 miesięcy zanim wnioski są rozpatrzone w Rzymie. Następnie trzeba czekać kolejne 60 dni na zawiadomienie. Uchodźcy żyją w zawieszeniu.” Dlatego UNHCR proponuje skrócić czas oczekiwania.

Nieletni

Istnieje wiele obaw o sytuację nieletnich bez opieki. W zielonych księgach podniesiony został alarm w sprawie zastosowania artykułu 6 regulacji Dublin II, a stowarzyszenie France Terre d’Asile wyraża obawę wobec nieletnich przetrzymywanych w strefach przygranicznych, braku przedstawicielstwa prawnego i dostępu do opieki.” Jest wielu młodych, którzy po przybyciu do Włoch oświadczają, że są dorośli, żeby udać się następnie do Francji lub Norwegii”, zauważa De Donato. „Jednak, kiedy dotrą do tych państw, wychodzi na jaw, iż są nieletni, po czym zostają odesłani do Włoch”. Zatem, kontynuuje, „należałoby uczynić procedurę bardziej klarowną w obrębie całej Europy, wprowadzając m.in. jednolite badania lekarskie na określenie wieku.” Natomiast UNHCR apeluje o ścisłe określenie działań w oparciu o Konwencję o prawach dziecka.

Pogwałcanie praw

Kolejnym problemem jest brak poszanowania praw w państwach członkowskich: „w Grecji łamane są prawa człowieka wobec uciekinierów pozbawionych opieki i bez statusu uchodźcy. Kiedy Afgańczykom, którzy przybyli do jednego z państw Unii przez Grecję, mówi się, że mają tam wrócić, preferują nielegalne przebywanie w kraju bardziej cywilizowanym, pozbawieni dokumentów, jak cienie, duchy.” Europejski Urząd Wsparcia w zakresie Polityki Azylowej zostanie powołany dopiero w 2010 roku. Na barkach urzędników spocznie poważne zadanie polepszenia warunków życia tych wielu osób, które uciekają od trudnych sytuacji.

Translated from Richieste asilo nell’Ue: un disastro