Winter is coming – czyli zagubieni w śnieżycy europejskich idiomów
Published on
Translation by:
Weronika Michalska
Kiedy temperatura drastycznie spada, a noce stają się krótsze, wielu Europejczyków, nie bacząc na mroźną aurę, otula się w cieple szale i wyrusza na podbój świątecznych targów i wesołych miasteczek. To już tradycja Starego Kontynentu, aby każdą nadchodzącą zimę witać z przytupem. Język nie jest tutaj wyjątkiem. Cafebabel bierze na tapetę co ciekawsze stricte zimowe słówka i zwroty z całej Europy.
Duńskie słowo hygge oznacza mniej więcej „uczucie, jakie towarzyszy nam, gdy jesteśmy zawinięci w koc, nieopodal ogniska, w gronie znajomych i rodziny, obowiązkowo z kubkiem gorącej czekolady, a to wszystko przy akompaniamencie mroźnego skandynawskiego wiatru napierającego na szyby twojej drewnianej chatki”. Słówko to nosi w sobie pewne wspólne elementy z polskimi przymiotnikami, jak przytulny czy komfortowy, jednak jest ono unikatowe poprzez istniejące powiazanie z rodziną i przyjaciółmi.
Uczyń swoje życie bardziej hygge z tym prostym przepisem od Johnsen & Partners.
Jeśli natomiast przyszłoby Ci zamienić Twoją duńską chatkę na tradycyjny alpejski domek, francuski rzeczownik emmitoufler może posłużyć za substytut. Oznacza on tyle, co „owinąć się ciepło”, może w swój ulubiony świąteczny sweter? Idąc dalej na południe, odkrywamy włoski odpowiednik tego francuskiego słowa, jakim jest essere imbacuccato oznaczający bycie w coś zawiniętym, a także hiszpański czasownik acurrucarse odnoszący się z kolei do przytulania, wtulania czy zwinięcia się w kłębek obok przyjaciela. Niemniej jednak, w ciepłych krajach Morza Śródziemnego znajomość zimowego słownictwa nie powinna nas zbytnio kłopotać.
Cieplejszy klimat nie powstrzymał jednak mroźnych słówek przed przedostaniem się do języka hiszpańskiego. Jeśli spędzasz okres świąteczny na Południu, możesz posłużyć się odpowiednikiem polskiego zwrotu przełamać lody, czyli romper el hielo, co na pewno zjedna ci sympatię rozmówcy. Jeśli jednak napotkasz Francuza, miej baczenie na „lodowe słówka”, ponieważ mogą mieć one obraźliwe konotacje. Podobnie, jak w języku polskim osoba o sercu z lodu – coeur de glace – to ktoś pozbawiony uczuć, a sformułowanie zamrożony – il est givré – oznacza szaleńca.
Jeśli jednak, zupełnie niechcący, zaliczyłeś wielka wpadkę, a sprawy wymknęły się spod kontroli, bez względu na to gdzie jesteś, możesz wyjść cało z opresji, powołując się na wizerunek pokornej Śnieżki. Umożliwią Ci to wyrażenia: Effetto palla di neve (Włochy), faire la boule de neige (Francja) czy convertir algo en una bola de nieve (hiszpański). Jakkolwiek zabawny wydaje się pomysł odwołania się do pokornej kulki śniegowej, przytoczone idiomy są w pełni zrozumiałe i akceptowalne i z ich pomocą możemy łagodzić konflikty. Co więcej, jeśli chcesz stanąć w obronie swojej niewinności, możesz zawsze posłużyć się sformułowaniem biały jak śnieg: candido come la neve po włosku lub blanc comme neige po francusku.
Przygotuj się na międzynarodową zimę ucząc się słów do przeboju Disneya „Let it go” („Mam tę moc”) w ponad 20 językach. Źródło: DisneyMusicVEVO
Jeśli jednak szukasz czegoś innego, będziesz musiał pojechać na Północ. Niemcy posiadają mnóstwo idiomów wywołujących gęsią skórkę. Przyjrzymy się jednak pewnemu szczególnemu sformułowaniu noszącemu konotacje historyczne: sich wie ein Schneekönig freuen (tłumacząc dosłownie: cieszyć się jak król śniegu). Morfologia tego słówka Schneekönig, oznaczającego króla śniegu, nie jest do końca znana. Wiadomym jest natomiast, że wspomniany rzeczownik był używany w Saksonii i służył ironicznemu określeniu ówczesnego króla Szwecji, Gustava Adolfa, powszechnie uważanego za zrzędę.
Gotowi na zimowy wypoczynek? Przy okazji pakowania puchatego szalika nie zapomnijcie o powyższych idiomach, bo jak to niektórzy Hiszpanie mawiają: Cuando el grajo vuela bajo, hace un frío del carajo – Kiedy wrony nisko latają, będzie zimno jak diabli.
---
Ten artykuł jest częścią serii Wież Babel, przedstawiającej różnorodnośc języków Europy.
Translated from Winter is coming: Lost in a blizzard of European idioms