„Taxidermia”: węgierski film grozy czy alegoria rzeczywistości?
Published on
Translation by:
Emilia Niedzieska
Kiedy węgierski film zgarnia drugą nagrodę na (tegorocznym) festiwalu filmowym w Berlinie, wówczas wszyscy z zaciekawieniem sięgają wstecz do 2006 roku, do momentu kiedy nakręcono nagrodzony film. Reżyser - György Pálfi - miał wówczas zaledwie 33 lata. Niewiele filmów wywołało ostatnio tak wielką wrzawę jak właśnie ta węgierska produkcja.
Drugi w dorobku reżysera film stanowi krytykę współczesnych czasów wyrażoną poprzez historię trzech pokoleń mężczyzn.
Prowokująca, 91-minutowa „Taxidermia”, może być z powodzeniem rozpatrywana jako filmowy majstersztyk, nawiązując swym stylem do dzieł takich twórców filmowych jak: Brytyjczyk amerykańskiego pochodzenia - Terry Gilliam, Czech - Jan Svankmaje oraz Brytyjczyk - Peter Greenway. Film przedstawia losy trzech pokoleń mężczyzn. Najstarszy z rodziny głupkowaty Vendel Morosgovanyi (Csaba Czene) jest żołnierzem zesłanym na odległą placówkę wojskową, gdyż jego umysł opętany jest nieustanną żądzą seksu. W momentach, kiedy go nie uprawia, fantazjuje o nim lub masturbuje się myśląc przy tym o każdej napotkanej kobiecie.
Krytyka rozpasanego społeczeństwa konsumpcyjnego
Syn - Morosgovanyi'a Kálmán (Gergõ Trócsányi) - jest mistrzem w zawodach w jedzeniu na czas, doprowadzając swoje ciało do chorobliwej otyłości, a kiedy nadchodzi jesień jego życia nie jest wstanie samodzielnie się poruszać. Najmłodszy członek rodziny - Lajos (Marc Bischoff) - pracuje jako wypychacz zwierząt. Kiedy pewnego dnia przez nieuwagę do pokoju, w którym leży unieruchomiony własną tuszą Morosgovanyi dostaje się jego gigantyczny kot i zjada swojego właściciela, Lajos wypycha ich obu. W końcu decyduje się wypchać samego siebie. W tym celu konstruuje zmyślną maszynę, która utrzymuje go przy życiu aż do momentu, kiedy każda część jego ciała zostanie wypchana.
Węgiersko–austriacko-francuska produkcja po raz pierwszy została wyświetlona na festiwalu filmowym w Cannes w 2006 roku i stanowi alegorię współczesnego społeczeństwa. Przedstawicielem pierwszego z opisywanych w filmie pokoleń jest Morosgovanyi, którego jedynym pragnieniem życiowym jest zapłodnienie kogokolwiek lub czegokolwiek. W ten sposób reżyser zwrócił uwagę na krótkowzroczną męską mentalność epoki powojennej, której było wszystko jedno, dopóki trwać będzie ich beztroska i niczym niezmącona ekspansja imperialistyczna. Kolejne pokolenie jest społeczeństwem konsumpcyjnym, w dosłownym tego słowa znaczeniu, które je, żre i połyka wszystko co wpadnie w ręce, nie zważając na konsekwencje takiego powstępowania. W pewnym sensie rozprzestrzeniający się konsumpcjonizm jest pochodną minionej mentalności imperialistycznej, która nastawiona była jedynie na „gromadzenie” państw. Kolejne pokolenie przeszło od nieustannego kupowania przedmiotów materialnych, które wypełniły po brzegi mieszkania, domy i garaże, do konsumpcji w niepohamowanych ilościach wszystkiego co można zjeść - od tabletek po hamburgery. Powstała sytuacja, w której ludzie oprócz zapchanych po brzegi mieszkań, mają zapchane żyły i pory swoich ciał.
Czeka nas zatem nieunikniony upadek, ponieważ poprzednie pokolenie nie pozostawiło nam nic, co mogłoby napędzać do dalszego działania, utraciliśmy bowiem naturalną zdolność do ograniczenia apetytu pod każdym względem. W takiej sytuacji współcześni ludzie mogą jedynie skonsumować samych siebie. Podobnie jak Lajos tak i my wszyscy skończymy w udziwnionej machinie, która kawałek po kawałku odetnie wszystkie części naszego ciała (jak współczesne środki oszczędnościowe). Będziemy tylko niezdarnie próbować je posklejać za pomocą trupiego eksperymentu zwanego konsumpcjonizmem i za wszelką cenę zachować istniejący system – żywi bądź martwi – dla kolejnych pokoleń, które prawdopodobnie wystawią nas w jakimś muzeum jako jeden z futurystycznych eksponatów - tak jak zrobili z Lajosem.
Film „Taxidemia” został wyświetlony w 2006 roku w Belgii, Holandii, Norwegii, Niemczech, we Francji i na Węgrzech. W 2007 roku ukazał się zaś w Austrii, Hiszpanii, Portugalii, Wielkiej Brytanii i Grecji, a w 2008 roku w Finlandii.
Translated from 'Taxidermia': Hungarian horror film or historical allegory?