Táncház: węgierska różnorodność na parkiecie
Published on
Translation by:
Malgorzata RegulskaOkoło piętnaście „táncház”, „domów tańca” przyciąga amatorów folkloru do Budapesztu. Młodzi i starzy uczą się tam tradycyjnych węgierskich, i nie tylko, tańców. Oto sposób na docenienie społeczeństwa wielokulturowego.
„Tradycyjne tańce kolektywne, o podstawowych krokach relatywnie prostych do nauczenia, oferują pewnie rodzaj dzielenia się i uprzywilejowanego spotkania między pokoleniami”, twierdzi Orsolya Strack, nauczycielka i animatorka „táncház” w centrum społeczno-kulturalnym Akku. Tutaj, „bal” w piątkowy wieczór jest poprzedzony 3 - godzinnym seansem przeznaczonym dla dzieci i dla dorosłych niepełnosprawnych.
Począwszy od godziny 21:00, tancerze w różnym wieku i z różnych miast, nawet jeśli większość z nich zamieszkuje sąsiednie dzielnice, spotykają się, zapraszają się, przechadzają się w ożywionej atmosferze.
Pije się piwo zamówione w barze, a liczni są uczestnicy, którzy siedząc na krzesłach, skandują rytm entuzjastycznym „hop hop hop”, śpiewają do węgierskiej muzyki, czy też do synkopowych rytmów Słowian Południowych, Grecji, a nawet Rumunii…
Te „táncház” są na ogół narodowo zdominowane (greckie, macedońskie, słowackie, serbskie…) jeśli chodzi o typ tańca oraz muzykę, którą się tam praktykuje. Jednakże daleko im do bycia miejscem, gdzie wyraża się tożsamościowe żądania, są to miejsca dzielenia się i wymiany, gdzie króluje przyjacielska atmosfera.
Na przykład do centrum Erzébetvárosi Kozossegi przychodzi się całą rodziną, czy grupą młodych ludzi, aby posłuchać grupy Balkanethic, której piosenkarka, Margarita Szabo, odwołuje się do swoich podwójnych korzeni węgierskich i greckich, aby zaproponować interpretację w stylu jazzy muzyki południowych Słowian. Szabo nie dostrzega żadnego aspektu tożsamościowego w zamiłowaniu publiczności do tych tradycyjnych melodii. Wręcz przeciwnie, dla niej jest to znak czegoś, co nazywa się w Europie Wschodniej „wielokulturowością” i co oznacza: „wielo – narodowość”: wartość pozytywną i żywą dla mieszkańców Budapesztu.
Pojawienie się „táncház” na współczesnych Węgrzech jest bezpośrednio związane z ważkim wydarzeniem w historii państwa. W 1920 roku został podpisany traktat z Trianon: 2/3 Węgier zostało przyznane Serbii, Rumunii i sąsiedniej Słowacji. Traktat wprowadzono poza jakąkolwiek geopolityczną logiką, a rozbicie doprowadziło w konsekwencji do podziału Transylwanii (lub Erdély). Transylwania jest obecnie terytorium wielonarodowym zamieszkanym przez populację mówiącą po węgiersku, która zachowała jednak silne więzi, przede wszystkim rodzinne z obecnymi Węgrami. Już w Transylwanii przed pierwszą wojną światową młodzi wynajmowali dom jednego z nich, aby pić i tańczyć całą noc, świętując w ten sposób najważniejsze momenty w życia miasteczka.
Podróżując śladami Beli Bartoka, grupki młodych Węgrów udały się do Transylwanii w latach 70. aby odświeżyć swoje korzenie, a równocześnie rzucić wyzwanie komunistycznemu rządowi rumuńskiemu, który utrudniał stosunki między Węgrami z dwóch krajów i niszczył folklorystyczną tradycję. Pomiędzy nimi byli muzycy, etnografowie przyciągnięci przez tradycyjnie chłopską muzykę i kulturę, która przeżyła aż do czasów współczesnych z powodu izolacji miasteczek.
W latach 1980, kiedy zaczynają się rozprzestrzeniać protesty przeciwko reżimowi, organizowanie „táncház” w czasie weekendów przynosi alternatywne wspólnotowe doświadczenie i staje się popularne w całym kraju.
Duża część tego sukcesu jest związana z akompaniamentem muzycznym: jeszcze dzisiaj, chłopskie tematy z Transylwanii czy „csango” (mołdawskie) są grane na oryginalnych instrumentach muzycznych, a piosenkarze użyczają swojego głosu, tylko wtedy, kiedy to nie jest moment dla muzyków do grania.
Translated from Táncház : la diversité hongroise sur un parquet de danse