Szwaby, Żabojady i...
Published on
Translation by:
Katarzyna Adamska
Europejczycy obrzucający się nawzajem przezwiskami sięgają po różne inspiracje, od kulinariów, przez aspekt fizyczny, po wojny. Ale czasem sami nie wiedzą, co mówią, bo na przykład Crucchi (wł. ‘Szwaby’) nie byli Niemcami! Przegląd paneuropejskiego etnopaulizmu (pejoratywne słownictwo określające inne narody) .
No właśnie, crucchi pochodzi od kruh, co w serbsko-chorwackim oznacza nic innego jak chleb, o który domagało się wojsko chorwackie służące dla Cesarstwa Austro-Węgierskiego i więzione przez Włochów podczas I Wojny Światowej. Konflikty, bardzo często krwawe, są prawdziwą skarbnicą większości przydomków: Włoch dla Niemców i Austriaków to podczas II Wojny Światowej itaker (skrót od Italienischer Kamarad, 'Włoski Kompan'; nabrał pejoratywnej konotacji wraz z przybyciem do Niemiec włoskich gastarbeiterów), natomiast Francuzi nadają wrogim Germanom przydomek pewnego plemienia marokańskiego, Chleuh, przy którym francuscy koledzy musieli urobić sobie ręce po łokcie w okresie kolonizacji.
Elementem składowym tworzenia stereotypów jest wygląd zewnętrzny, a w formach ekstremalnych również intelekt: boche (fr.) pochodzi od albosh [kontrakcja słowa allemand (fr. ‘Niemiec’) i bosh (fr. ‘łeb’); Termin Boche oznaczał kulę z drewna i był używany w idiomie «la tête de boche», który oznaczał ‘twardogłowy’]. Również brytyjska głowa stała się bohaterką obelg, szczególnie w słonecznych regionach: czerwoni jak rosbeef (na południu Francji) czy jak mangosta ('langusta') lub cangrejos ('raki') w Hiszpanii Brytyjczycy rzucają się w innym Europejczykom w oczy.
Nienawiść i pogarda rodzą się również tam, gdzie dochodzi do walki o byt: przywołajmy smutne dzieje ritals [jak we Francji określa się osoby pochodzenia włoskiego, przyp. red.], dziesiątek Piemontczyków zmasakrowanych przez mieszkańców miasta soli, Aigues-Mortes, w sierpniu 1893, za to, że byli gotowi pracować za 2/3 wynagrodzenia. Z tego samego powodu, wciąż we Francji, Polak to un polak (zamiast un Polonais), a Portugalczycy portos.
Na Francuzach odwet biorą Hiszpanie: gabachos pochodzi (wg. najbardziej wierzytelnej, staroprowansalskiej teorii) od słowa, gavatx: 'prymitywny', 'prostacki', 'barbarzyński' jak Gallowie. Ludy zaalpejskie jedzące żaby w oczach Anglików jawią się jako frogs (‘żaby’, żabojady). Natomiast spaghetti (w Hiszpanii) czy maccaroni (w Wielkiej Brytanii) dla Włochów to raczej nie lada komplement!
Ilustracja: ©Henning Studte
Translated from I crucchi non erano tedeschi!