O co tak konkretnie chodzi w wyborach europejskich?
Published on
Translation by:
Kasia Kowalczyk
Siedmiu młodych ludzi na dziesięciu nie zagłosowało w ostatnich wyborach europejskich w 2004 roku. Czy brak jasnych zasad tłumaczy brak zainteresowania? Dlaczego tak właściwie warto iść do urn za dwa miesiące?
Na kogo będziemy głosować?
Podczas głosowania zostaną wybrani europosłowie, którzy wejdą w skład Parlamentu Europejskiego. Zgodnie z zasadami Traktatu nicejskiego będzie ich 736, a zostaną wybrani na 5 lat. Każdy kraj członkowski dysponuje ilością głosów proporcjonalną do swojej populacji. I tak na przykład Niemcy mają 99 europosłów, a Malta pięciu. Polska w czasie czerwcowych wyborów wybierze 50 eurodeputowanych.
Po co nam europosłowie?
Europoseł zazwyczaj jest młody i spędza czas na podróżach między Strasburgiem, gdzie odbywają się sesje plenarne, a Brukselą, gdzie mają miejsca spotkania. Obydwa te miasta są siedzibą Parlamentu Europejskiego (którego nazwę można zdrobnić do PE). PE jest jedyną instytucją Unii, której członkowie są wybierani bezpośrednio przez obywateli. Na jego czele stoi przewodniczący wybierany przez eurodeputowanych na kadencję, która trwa 2,5 roku.
Misją członków PE jest branie udziału w tworzeniu prawodawstwa europejskiego w kwestiach bezpośrednio dotykających obywateli UE (równość, ochrona środowiska itp.), ustalanie rocznego budżetu UE razem z Radą Ministrów oraz kontrola działania UE (komisarzy, kontrola finansowa, cenzura Komisji).
ECPM, ELDR, GACE: co to za skróty?
Skróty te oznaczają partie europejskie, które jednak nie są tym samym, co ugrupowania polityczne (koalicje partii). Na przykład grupa ALDE (Przymierze Liberałów i Demokratów na rzecz Europy), która zasiada w PE zrzesza partie Europejską Liberalno-Demokratyczną Partią Reform (ELDS)i Europejską Partią Demokratyczną (EDP). Tak właściwie to w UE, w PE, w skład ALDE wchodzi ELDS i EDP. Nie macie już dość?
Gdy 736 europosłów zostanie wybranych w UE, przystąpią oni do europejskich partii albo ugrupowań politycznych. Niektórzy europosłowie nie przystępują do żadnych grup, są „niezrzeszeni”. Jest wśród nich wielu członków skrajnej prawicy, na przykład Francuz Jean-Marie Le Pen, będący członkiem Frontu Narodowego. Nie można dzisiaj jasno stwierdzić, w jakie ugrupowania zrzeszą się wybrani kandydaci, mimo że partie krajowe są często zrzeszone z europejskimi ugrupowaniami politycznymi. W skład ugrupowania musi wchodzić co najmniej dwudziestu członków pochodzących z 1/5 krajów członkowskich (czyli obecnie z sześciu krajów).
PE dzisiaj
Partią, yyy… grupą, która ma większość w Parlamencie, jest PPE-DE, która ma 37% głosów. Jej były przewodniczący, Niemiec Hans Gert Pöttering, stoi obecnie na czele PE.
Wybory? To nic trudnego!
Aby oddać głos w wyborach, należy spełnić trzy podstawowe warunki: mieć ukończone 18 lat (w Austrii 16), być zapisanym na listy wyborcze i nie być pozbawionym prawa głosu. W Belgii, Grecji, na Malcie i w Luksemburgu głosowanie jest obowiązkowe. W zależności od kraju istnieją okręgi wyborcze. W Hiszpanii i w Szwecji głosowanie jest ogólne, podczas gdy w Polsce, we Włoszech, w Wielkiej Brytanii tworzone są okręgi wyborcze. W Niemczech system głosowania jest mieszany, ponieważ partie mogą wystawić kandydatów na poziomie landu, kilku landów albo krajowym.
System reprezentacji proporcjonalnej występuje we wszystkich państwach: liczba wybranych jest proporcjonalna do liczby otrzymanych głosów, jednak kraje stosują różne sposoby głosowania. Podczas „głosowania blokowego” wyborcy głosują na partie, które tworzą listy i układają kolejność kandydatów. Wybrani kandydaci są wybierani zgodnie z kolejnością pojawiania się na listach wyborczych. W krajach, gdzie obowiązuje „głosowanie preferencyjne” wyborcy oddają głos na listę i mogą wybrać kandydata, który im najbardziej odpowiada. Albo kandydatów… wszystko to w zależności od kraju.
Niektóre państwa ustalają próg wyborczy poniżej którego listy wyborcze nie dostają stanowiska. We Francji i w Niemczech limit ten wynosi 5%. Traktat lizboński przewiduje ujednolicenie tego chaosu wyborczego i wprowadzenie jednej procedury w całej UE. Większa przejrzystość to więcej głosów.
Kiedy będziemy głosować?
W większości krajów UE wybory odbędą się 7 czerwca, na Słowacji, na Łotwie, w Irlandii, w Czechach, na Cyprze i na Malcie odbędą się 6 czerwca, a w Holandii i w Wielkiej Brytanii – 4 czerwca. W niektórych z tych krajów wybory trwają dwa dni a ich wyniki zostaną przedstawione 8 czerwca. Na stronie PE można znaleźć mapę, na której są, między innymi, daty wyborów oraz liczba europosłów, których można wybrać w 27 krajach członkowskich.
A co jeśli nie mieszkam w swoim kraju?
Jesteś Hiszpanem, ale mieszkasz we Francji ? Zazwyczaj możesz wybrać, czy chcesz głosować w kraju, w którym mieszkasz, czy też w kraju, z którego pochodzisz. Jednak prawodawstwo różni się w zależności od kraju, na przykład na Węgrzech i w Irlandii prawo do głosu jest zarezerwowane dla obywateli UE mieszkających na terenie swojego kraju. A jeśli sądzicie, że będziecie mogli oddać głos dwukrotnie na waszego ulubionego posła, zapomnijcie o tym: nie można głosować dwa razy!
Więcej informacji na temat wyborów do Parlamentu Europejskiego jest tutaj.
Translated from Les élections européennes, concrètement