Muminki – najznamienitsi ambasadorowie Finlandii
Published on
Francuskie dzieci wyrosły na bajkach o Babarze, „królu słoni", zaś Bolek i Lolek byli towarzyszami dzieciństwa małych Polaków. Fińskie dzieci kochają natomiast małe białe stworzenia o okrągłych pyszczkach. Świat Muminków, od lat znanych również w Polsce, stanowi prawdziwą utopię dla fińskich dzieci i dorosłych
W Finlandii Muminki są wszędzie, gdzie tylko nie spojrzysz – przy kluczykach do Volvo, w oknach banków i kawiarni i w sklepach z pamiątkami. Ich białe sylwetki i czasem melancholijne, a czasem roześmiane pyszczki, są nieoficjalną maskotką Finlandii. W tym zakątku Skandynawii kochają je zarówno młodzi, jak i starsi i być może dzięki temu kraj nie został zalany przez inne animowane postaci, takie jak Angry Birds, czy bohaterowie filmów Disneya.
SYMBOL FINLANDII
Muminki zostały stworzone przez szwedzkojęzyczną fińską pisarkę Tove Jansson, która, za sprawą wspaniałego świata stworzonego przez swą wyobraźnię, stała się prawdziwą bohaterką narodową. Historie o Muminkach pisane były w czasie drugiej wojny światowej i są niezwykle melancholijne jak na literaturę dziecięcą. W wyniku klęski żywiołowej, rodzina Muminków i ich przyjaciele są zmuszeni do życia w zacisznej, zielonej dolinie. „Muminki są ważnym symbolem dla Finów, po części dlatego, że bardzo ich przypominają" – mówi Ann-Karin Koskinen, dyrektor do spraw marketingu w Moominworld (Świat Muminków), parku rozrywki poświęconym tym małym stworzeniom. Muminki i ich przyjaciele uosabiają wiele cech typowych dla Finów, a ich przygody są doskonała ilustracją stylu życia, który jest głęboko zakorzeniony w fińskiej świadomości zbiorowej. W przeciwieństwie do wielu fikcyjnych postaci stworzonych niedawno, typowy Muminek jest bytem bardzo złożonym. Może być on uprzejmy dla swoich przyjaciół i spędzać dużo czasu z rodziną, ale czasem docenia także samotność, introspekcję i towarzystwo natury. Choć obcokrajowcy znają świat Muminków przede wszystkim z filmów animowanych, młodym Finom czytano najpierw książki Tove Jansson. Napisane w bardzo dobrym fińskim i pełne subtelnej gry słów i zabawnych kalamburów, książki te były przekazywane z pokolenia na pokolenie i nie tracą na popularności nawet sześćdziesiąt lat po ich publikacji.
Finowie pokochali Muminki natychmiast po tym, jak ukazała się pierwsza książka opisująca ich perypetie. W latach 60. dom towarowy Stockmann (odpowiednik Harrodsa w Wielkiej Brytanii) poświęcił specjalny kącik Muminkom. Od tamtego czasu były one wykorzystywane przez wszelkiego rodzaju media, a zabawki i akcesoria nimi inspirowane sprzedawano za wygórowaną cenę. W Finlandii pojawiły się akcesoria (przy pomocy, których możesz w zupełności urządzić swój dom w stylu Muminków), filmy animowane, a w 1992 roku stworzono Moominworld, atrakcję, która z niesłabnącą siłą przyciąga lokalnych i zagranicznych turystów.
Azyl na wyspie
Dojazd do parku jest przygodą samą w sobie. Moominworld znajduje się na wyspie u wybrzeża miasteczka Naantali, (na samym południu Finlandii - red.). Aby się tam dostać trzeba najpierw przybyć do Turku, jednego z największych miast Finlandii. Podczas piętnastominutowej podróży lokalnym autobusem, z okna podziwiamy widoki typowe dla większości dużych miast: supermarkety, stacje benzynowe, gdzie paliwo kosztuje 1,50 euro za litr, reklamy barów, w których sprzedaje się przesadnie drogie kebaby. Wzdłuż drogi widzimy liczne drogowskazy do Moominworld. Gdy nareszcie docieramy do ładnego miasta Naantal, czujemy pewnego rodzaju ulgę. Muminkowy park rozrywki jest usytuowany kilka metrów od letniej rezydencji prezydenta Finlandii i sześćdziesięcioletniej sauny.
Moominworld różni się od Disneylandu i innych europejskich parków rozrywki pod prawie każdym względem. Tutaj nie ma kolejek górskich, czy małych pociągów. W to miejsce propaguje się różnorodne dziecięce rozrywki (pokazy, malowanie twarzy, itp. Można też zrobić sobie zdjęcie z naturalnej wielkości Muminkami). Dodatkowo, park rozrywki czynny jest tylko latem, co znacznie ogranicza korzyści finansowe jego właścicieli. „Chcieliśmy odtworzyć Dolinę Muminków, a nie zarabiać na typowym parku rozrywki" – mówi Ann-Karin Koskinen. Czteropiętrowy dom rodziny Muminków jest "inspirowany przez tradycyjne fińskie mieszkania" i stanowi absolutną gratkę dla dużych i małych miłośników świata stworzonego przez Tove Jansson. Jednym z najbardziej symbolicznych miejsc z bajki jest latarnia morska, w której Tatuś Muminka w samotności spisywał swoje wspomnienia. To ulubione miejsce pracowników parku rozrywki. Zazwyczaj odwiedza je około 400 000 turystów rocznie.
Choć to prawda, że Muminki są franczyzą, nie należy zapominać, że przede wszystkim są jednak rodziną. Wszystkie decyzje związane z Muminkami muszą zostać zatwierdzone przez Sophię Jansson, siostrzenicę Tove i szefową firmy Moomin characters ltd. Świat Muminków jest dopracowany z najdrobniejszymi szczegółami – od spersonalizowanego podpisu Sophii w jej e-mailu, aż po biura firmy, które znajdują się w odnowionych fabrykach z czerwonej cegły w Helsinkach. „Według amerykańskiego przysłowia” – mówi Sophia – „najpierw ktoś tworzy firmę, następne pokolenie je rozwija, a kolejne niszczy lub sprzedaje. Ja należę do tego drugiego pokolenia!". Jej zdaniem głębokie przywiązanie Finów do Muminków wynika przede wszystkim z tego, że Muminki przypominają ich samych. „Muminki charakteryzują się ogromnym szacunkiem dla natury, co jest typowo Fińską cechą. Te małe stworzonka kochają wycieczki do lasu, czy też nad morze, podobnie jak wiele tutejszych rodzin” – wyjaśnia Sophie.
Najznamienitsi ambasadorowie Finlandii
Zadziwiające jest to, że Japończycy, którzy przyczynili się do rozwoju kariery Muminków na początku lat 1990, są równie wdzięczną publicznością, co Finowie. Historie obu krajów są podobne. „Finlandia i Japonia były w równym stopniu zdewastowane po II wojnie światowej" – tłumaczy Sophia Jansson. „To przyczyniło się do powstania w 1950 roku kreatywnego pokolenia, które obejmowało Tove Jansson. Firma Moomin Characters Ltd zaczęła ponownie cieszyć się ogromnym zainteresowaniem po katastrofie w Fukushimie w marcu 2011 roku. Można to po części wytłumaczyć w ten sposób, że katastrofy naturalne są ściśle związane z losem Muminków. Do tego, stworzenia te z optymizmem podchodzą do przeciwności losu. Wszyscy chcielibyśmy mieszkać w tej utopijnej dolinie” – dodaje Sophia. Oprócz scenerii Laponii, death metalu i sauny, Muminki są niewątpliwie najznamienitszymi ambasadorami Finlandii. Swą sławę zawdzięczają nie tylko swemu optymizmowi i pozytywnej aurze, ale także temu, że towarzyszą Finom przez całe ich życie – są jak najcenniejsze wspomnienia z dzieciństwa przypięte do kluczy samochodowych.
Szczególne podziękowania dla Soili Semkina
Artykuł należy do serii comiesięcznych reportaży, dotyczących wielu miast dla EUtopia on the Ground. Po więcej informacji na temat naszego marzenia o "lepszej Europie" od Aten po Warszawę, zapraszamy na stronę. Projekt jest wspierany finansowo przez Komisję europejską w związku z partnerstwem zarządzania z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, przez Fundację Hippocrène i Fundację Charlesa Léopolda Mayera dla Rozwoju Ludzkiego.
Translated from Finlande : les Moumines, poupée de soi