Luksemburg, czyli jak znaleźć wspólny język

Published on May 5, 2009

Społeczeństwo

Znane powiedzenie mówi, że milczenie jest złotem. W Luksemburgu na pewno. Tutaj nie rozmawia się o pieniądzach, co zresztą ma wymierną korzyść dla licznych banków działających na terenie kraju. Otóż od 25 lat w Wielkim Księstwie - podobnie jak w Szwajcarii - stosuje się tzw. tajemnicę bankową. Oznacza to, że pracownika banku obowiązuje taka sama tajemnica jak lekarza, adwokata czy księdza – nie może on ujawniać danych dotyczących tożsamości i narodowości klienta oraz kwot pieniężnych umieszczanych na koncie. Dzięki temu Luksemburg przyciąga klientów z całego świata. Czyżby zatem panowała tam wielka cisza? Nic z tych rzeczy! Wystarczy bowiem, że Luksemburczycy zaczną ze sobą rozmawiać... Istna wieża Babel! Takie sceny są na porządku dziennym: grupa nastolatków w autobusie rozmawia o ulubionych drużynach futbolowych. Rozmowa zaczyna się po luksembursku, młodzi rzucają kilka słów po francusku, a kończą... po portugalsku. I to bez zmrużenia oka! Niektórzy uważają, że w całej Europie to właśnie Luksemburg jest naprawdę krajem wielojęzycznym. W przeciwieństwie do Belgii czy Szwajcarii, gdzie kilka grup językowych żyje obok siebie, mieszkańcy Luksemburga na co dzień muszą posługiwać się kilkoma językami. Obok luksemburskiego – języka ojczystego – również francuski i niemiecki są językami urzędowymi. Ta trójdzielność, wynikająca z rozwoju historycznego, została potwierdzona ustawą z roku 1984.

Coffee, café, Kaffee

Co to oznacza w praktyce? Wszystkie ustawy są spisywane po francusku, dokumenty w urzędzie można wypełnić w języku niemieckim lub francuskim, a kawę zamawia się po luksembursku. W rzeczywistości jednak nie do końca tak to wygląda... Niemal połowa mieszkańców Wielkiego Księstwa nie posiada luksemburskiego dowodu tożsamości i nie nauczyła się w domu luksemburskiego jako pierwszego języka. Obecność 150 tysięcy mieszkańców strefy przygranicznej, którzy codziennie przyjeżdżają do Luksemburga do pracy, w dużym stopniu wpływa na wielojęzyczność tego kraju. Luksemburski, francuski, niemiecki, portugalski, włoski, angielski – w którym języku mam w końcu zamówić filiżankę kawy?! Każdego dnia wiele osób zadaje sobie to pytanie. Pytanie, które ujawnia też drugą stronę luksemburskiej wielojęzyczności. Wybór danego języka w konkretnej sytuacji może bowiem czasami mieć bardzo poważne konsekwencje.

Uwaga – nacjonalizm!

Kwestia tożsamości i nacjonalizmu jest od dawna obecna w dyskursie społecznym w Luksemburgu. Na Facebooku 3554 Luksemburczyków należy do grupy 'Ech schwätzen just nach Lëtzebuergesch an der Geschäfter' ('W sklepie mówię tylko po luksembursku'), 144 osób chce 'mówić po luksembursku przy zupie z zielonej fasolki' ['Bouneschlupp' (soupe aux haricots verts) - to jedna z tradycyjnych potraw luksemburskich – przyp. tłum.], a kolejne 40 głosi hasło 'Let's schwätz Lëtzebuergesch' ('Mówmy po luksembursku'). Prekursorem takiego dyskursu jest prawicowa partia ADR, a tendencje nacjonalistyczne nasilają się wraz ze zbliżającymi się wyborami w czerwcu 2009.

Coraz więcej osób opowiada się za tym, by cudzoziemcy mieszkający na stałe w Luksemburgu oraz mieszkańcy strefy przygranicznej uczyli się języka luksemburskiego. Inicjatywa ta podoba się rządowi, który postanowił promować nauczanie języka ojczystego. Najnowszy pomysł to urlop językowy. Unikatowy na skalę europejską urlop językowy jest płatny i pozwala osobom zatrudnionym w Luksemburgu nauczyć się języka luksemburskiego. Wystarczy 200 godzin, żeby można było 'schwätzen Lëtzebuergesch'! Ponadto mnożą się mniejsze, oddolne inicjatywy, jak chociażby ta, zapoczątkowana przez eurodeputowaną Astrid Lulling, która naucza języka luksemburskiego na swoim kanale Youtube'a.

Zajrzyj również na blog lokalnego zespołu cafebabel.com.

Translated from Le Luxembourg n’a pas sa langue dans sa poche