Ekspat vs papiery - praktyczna strona wyjazdu za granicę

Published on October 13, 2009

Niezależnie od motywu, wyjazd za granicę może być wspaniałym doświadczeniem, ale już na początku drogi życia szczęśliwego ekspata czeka zwykle trudny przystanek – zetknięcie z administracją... Jak sobie z tym wszystkim poradzić?

Poznaj swój nowy kraj

Jakkolwiek oklepana nie byłaby to rada, jeszcze przed wyjazdem dowiedz się jak najwięcej o kraju, do którego wyjeżdżasz. Niezbędne będą informacje na temat podatków, służby zdrowia, opieki społecznej, ale sprawdź też, co będziesz mógł zwiedzić i zjeść, kiedy są święta, aby dobrze nastroić się do wyjazdu i przygotować do spotkania z nową kulturą. Jeśli masz wystarczająco dużo czasu, przeznacz go na naukę języka. Nawet podstawowa znajomość ułatwi życie codzienne i może być bardzo pomocna przy załatwianiu spraw w urzędach.

Skutecznie szukaj pracy

Europejski Portal Mobilności zawodowej EURES zawiera informacje dotyczące rynku pracy w krajach UE. Można tam przeglądać oferty, założyć konto i przesłać CV. Po zakończeniu stażu znalezionemu dzięki tej stronie Thomas szybko znalazł pracę w firmie konsultingowej, a „po kilku miesiącach w Niemczech wiedziałem, w których firmach jest zapotrzebowanie na absolwentów takich jak ja”, pomogła też znajomość niemieckiego.

Pamiętaj, że jako osoba poszukująca pracy, masz w krajach UE takie same prawa jak ich obywatele. Jednak jeśli pochodzisz z jednego z nowych krajów, w niektórych państwach napotkasz ograniczenia (wymóg posiadania pozwolenia o pracę, ograniczenia dla niektórych zawodów), które zostaną całkowicie zniesione w 2012 roku. Delphine przybyła do Niemiec jako osoba poszukująca pracy, bez znajomości języka, co od samego początku stwarzało trudności. Twierdzi, że bez pomocy niemieckojęzycznych znajomych nie dałaby sobie rady: „urzędnicy mówili tylko po niemiecku, wszystkie formularze do wypełnienia i dokumenty też są po niemiecku”. Z czasem znalazła pracę jako babysitter, dawała korepetycje z francuskiego i literatury: „Wystarczyło popytać znajomych i przejrzeć ogłoszenia drobne w lokalnej prasie. Kiedy zwolniło się miejsce dla nauczyciela francuskiego w Szkole Europejskiej, do której chodziła część moich uczniów, ich rodzice zaproponowali moją kandydaturę dyrektorce.”

Pracy „na początek” możesz też szukać przy trakcjach turystycznych, często potrzeba tam ludzi mówiących w różnych językach, ale niekoniecznie w języku danego kraju. Wydrukuj kilka(naście) kopii CV i przejdź się po restauracjach i sklepach z pamiątkami. Jeśli mieszkasz w pobliżu lotniska, tam też może się coś znaleźć.

Nie daj się administracji

Osiedlając się w innym kraju UE, będziemy musieli dopełnić szeregu formalności. „Administracja we własnym kraju bywa skomplikowana, za granicą można się poczuć jak bohaterowie książek Kafki” – przyznaje Delphine i radzi uzbroić w cierpliwość i zawczasu przygotować potrzebne dokumenty. Do tych najbardziej podstawowych zaliczają się rzecz jasna dowód tożsamości i/lub paszport, akt urodzenia, ewentualnie akt ślubu, dyplomy i dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, prawo jazdy i dokumenty dotyczące samochodu, Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, Ta ostatnia upoważnia do korzystania z niezbędnych usług medycznych w innych krajach UE, dlatego warto zaopatrzyć się w nią przed wyjazdem. W zależności od kraju wydania i celu wyjazdu, okres ważności jest zmienny. Warto zrobić kilka kserokopii każdego z dokumentów, w przypadku niektórych mogą być potrzebne tłumaczenia przysięgłe. Kilka zdjęć do dokumentów też się przyda.

Jeżeli planujesz zostać w jednym z krajów UE na dłużej niż trzy miesiące, musisz się zarejestrować w urzędzie obsługującym obcokrajowców, aby uzyskać kartę pobytową. Więcej informacji znajdziesz tutaj. Nie we wszystkich krajach istnieje obowiązek jej posiadania, ale może być wymagana przy podstawowych sprawach jak otwarcie konta w banku czy kupno samochodu. Czas oczekiwania różni się w zależności od kraju. W miastach, do których przybywa wielu imigrantów, czasami trzeba walczyć o swoje prawa. Według Charlotte to jedyna szansa na powodzenie. Jej małżeństwo z Francuzem dawało prawo do wizy typu D, uprawniającej do stałego pobytu we Francji. Ubieganie się o wizę w praktyce: koczowanie na korytarzach w oczekiwaniu na numerek, niemożność dodzwonienia się do ambasady, wyścigi po korytarzach i przepychanie łokciami „czułam się jak w dżungli, gdzie nie ma litości i nie obowiązują żadne prawa”. I to wszystko, aby po dwóch miesiącach dowiedzieć się, że dossier jest wciąż nietknięte w tym samym biurze. Z tej perspektywy - obywatelom UE jest mimo wszystko łatwej.

Podobnie jest z prawem jazdy. Wbrew powszechnej opinii, wymiana prawa jazdy wydanego w innym kraju UE nie jest obowiązkowa, a okres ważności jest taki sam, jak dla dokumentów wydanych w kraju, w którym się osiedlasz. Jednak jeśli masz taką chęć, możesz wymienić dokument na prawo jazdy nowego kraju. Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Korzystaj z doświadczenia innych

Po znajomości języka, wsparcie jest drugim czynnikiem sprzyjającym sukcesowi w sprawach praktycznych. Środowiska ekspatów są aktywne, otwarte i chętne do pomocy. Na licznych forach i portalach jak: http://www.expat-blog.com, http://www.expatriates.com, czy http://www.expatica.com znajdziesz informacje i rady na każdy temat, a może nawet spotkasz nowych przyjaciół. Także na Facebooku istnieje wiele grup dla ekspatów i podróżników.